အစ္စလာမ်ဘာသာရဲ့ အဓိကရည်ရွယ်ချက်က နှစ်ဘ၀ အောင်မြင် ငြိမ်းချမ်းရေးပါပဲ။ တစ်ဘ၀ တစ်ခဏမဟုတ်ဘူး။ လူက ရုပ်တစ်ခုတည်းလည်း မဟုတ်ဘူး။ နာမ်တစ်မျိုးတည်းလည်း မဟုတ်ဘူး။ နှစ်ဘဝအတွက်ဖြစ်တယ်။ နာမ်ကောင်းစားရေးအတွက် ရုပ်ကို ဒဏ်ထားလို့လည်း မရဘူး။ နာမ်ကို ပစ်ပယ်ထားပြီး ရုပ်ဘ၀ ကောင်းစားရေးအတွက်သာ လုပ်လို့မရဘူး။ နှစ်ခုစလုံးကို အသိအမှတ်ပြုရမယ်။ ဒီအတိုင်းပဲ လောကီနဲ့ လောကုတ္တရာ နှစ်ဘ၀၊ နှစ်ဌာနစလုံးကို အသိအမှတ်ပြုတာပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ ကျင့်စဉ်များဟာ ပြိုင်တူ ဆောင်ရွက်ရမယ်။ အခုနပြောသလို အစွန်းမထွက်ဘူး။ အလွန်အကျွံ မဖြစ်ဘူး။ ဒါကိုကုရ်အာန်ကျမ်းမှာလည်း ဖော်ပြထားတယ်။ အစွန်းမထွက်တဲ့လမ်း၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါလမ်း။ အဲဒီတော့ ဆိုလိုတာက ခန္ဓာကိုယ်ကြီးကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ပြီးတော့ တရားရှာတာလည်း မရှိဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဒဏ်ထားခြင်းနဲ့ ကာမဂုဏ်ခံစားခြင်း လို့ခေါ်တဲ့ အစွန်းနှစ်ပါးက လွတ်တယ်။ ငါတို့ကတော့ လုပ်ချင်တာလုပ်လို့ရတယ်။ လွတ်လွတ်လပ်လပ်ပဲဟေ့ဆိုပြီးတော့ အဲဒီလို ကာမဂုဏ်ခံစားခြင်းနဲ့ ရုပ်ခန္ဓာကိုယ်ကို ဒဏ်ထားခြင်းဆိုတဲ့ အစွန်းတရားကို ရှောင်ပြီးတဲ့အခါမှာ လောကထဲမှာနေ၊ လောကအကျိုးကိုဆောင်ရင်း တရားရှာရပါတယ်။
ဒီလောကရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က ဘာလည်းဆိုရင် တမလွန် လောကုတ္တရာစခန်းကို အထောက်အကူပြုဖို့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရုပ်နာမ်တွေ ပေးထားတာက တုနှိုင်းမဲ့ အသင်္ခတရှင်ရဲ့ ကျေးဇူးတော်တွေပါ။ ရုပ်လောကကြီးမှာရှိတဲ့ ရုပ်ပတ်၀န်းကျင်ကြီးနဲ့ ကျွန်တော်တို့က ရန်ဖြစ်နေရမှာ မဟုတ်ဘူး။ ရုပ်လောကကို မတွယ်၊ မပယ်ဘဲ ကျွန်တော်တို့က အသုံးချရမှာ။ ဒါကို မှန်ကန်စွာအသုံးချနိုင်ရင် ကျွန်တော်တို့ ဒီဘ၀မှာလည်း အောင်မြင်မယ်။ နောင်ဘ၀မှာလည်း အောင်မြင်မယ်။ ဒါကြောင့်မို့ မွတ်ဆလင်တွေ ဆုတောင်းတဲ့အခါမှာ ကျမ်းစာတွေထဲမှာ ပါတယ်။ ဒီဘ၀မှာလည်း လှပါစေ၊ တမလွန်လောကုတ္တရာမှာလည်းလှပါစေလို့ဆိုပြီး ဆုတောင်းဖို့ လမ်းညွှန်ထားတယ်။ အဲဒီအလှဆိုတဲ့စကားကအင်မတန်ကျယ်ပြန့်တယ်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ နာမ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ Óဏ်ပိုင်းဆိုင်ရာတွေ ပါတယ်။ အလှရဲ့ဆန့်ကျင်ဘက်ဟာ အကျည်းတန်အရုပ်ဆိုး အနိဋ္ဌာရုံတို့ဖြစ်တယ်။ အရုပ်ဆိုးမှုဟာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာရဲ့ နာမ်ပိုင်းဆိုင်ရာမှာလည်း ရှိတယ်။ လူမှုရေးစနစ်ဆိုးတွေမှာလည်း ရှိတယ်။ အဲဒီအနိဋ္ဌာရုံ အကျည်းတန်အားလုံးနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်တဲ့ ပရမတ္ထသစ္စာ အလှတရားကို ဖော်ကျူးခြင်းဟာအစ္စလာမ်ရဲ့ ပန်းတိုင်ပဲ။ အလှတရားရဲ့ အထွတ်အထိပ်ဟာ ဘာဖြစ်သွားသလဲဆိုတော့ နှစ်ဘ၀ရဲ့ သန္တိသုခငြိမ်းချမ်းရေးပဲ။ ဒါကြောင့် အစ္စလာမ်ရဲ့ တိုက်ရိုက် အဓိပ္ပာယ်က ဘာလည်းဆိုတော့ ငြိမ်းချမ်းခြင်း လို့ အဓိပ္ပာယ်ထွက်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအတိုင်း ငြိမ်းချမ်းချင်တယ်လို့ ပြောလို့တော့ မရဘူး။စည်းနဲ့ ကမ်းနဲ့ နည်းစနစ်တွေရှိတယ်။ အဲဒီတော့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ စည်းကမ်းတွေအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို တည်ဆောက်ယူရမယ်။ နှစ်ဘ၀ ငြိမ်းအေးဖို့ ဘ၀တည်ဆောက်မှု စနစ်ဇယားကို ဒီနေ့အစ္စလာမ်လို့ခေါ်တယ်၊။ အဲဒီ သစ္စာတရားရဲ့ ဥပဒေသ၊ နိယာမတွေကို လိုက်နာမှုကနေပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့က ငြိမ်းချမ်းမှုကို လှမ်းကိုင်နိုင်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် အစ္စလာမ်ဆိုတာကို အနှစ်ချုပ်ပြောရမှာက ဘာလည်းဆိုရင် ကောင်းတာတွေကိုလုပ်၊ မကောင်းတာတွေကိုရှောင်၊ နှလုံးသားကို သန့်အောင်ထား။ (ကုရ်အာန် ၇း၁၅၇) ဒီဘ၀မှာလည်း ငြိမ်းမယ်။ နောင်ဘ၀မှာလည်း ငြိမ်းမယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ကျွန်တော်တို့က အစ္စလာမ်၏ နောက်ဆုံးစခန်းကို ငြိမ်းချမ်းရေးရဲ့ ဗိမာန် 'ဒါရွလ်ဆလမ်' လို့ခေါ်တယ်။ လောကီရော၊ လောကုတ္တရာရော၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ နာမ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရော ငြိမ်းချမ်းမှုဆိုတာ အစ္စလာမ်ရဲ့ပန်းတိုင်ပါပဲ။
စာအုပ် - အစ္စလာမ်ဘာသာကို သိရှိလေ့လာလိုသူတိုင်း အတွက်
ရေးသားပြုစုသူ - အလ်ဟဂျ်ဦးအေးလွင်
အစ္စလာမ့်ဓမ္မဗိမာန် ဦးဆောင်ဆော်သြရေးမှူး
